Temel Linux komutları

Bu maddede Linux sistemlerde kullanılabilecek temel komutlar ve tuş komutları anlatılacaktır. Bu komutların hepsi Uçbirim, Konsole vb. komut satırı pencereleri üzerinden veya X-windows altındaki bir terminal programından (x-term, rxvt, aterm gibi) çalışmaktadır. Fakat tuş komutlarının bir kısmı komut satırı pencerelerine özgüdür ve x-altında pencere yöneticinize göre farklı hareket etmektedirler.

Komut satırı kısayol tuşları

Ctrl + Alt + F1	Bir sonraki terminale geçmektedir. Birçok Linux dağıtımı açılışla birlikte altı standart terminal açar. Bunlar tamamen birbirinden bağımsızdırlar ve eş zamanlı çalışırlar. Yani birinde bir işlem yapılmaya devam ederken bir diğerine geçip başka bir işleme başlayabilirsiniz.
Ctrl + Alt + F7	Daha önceden açmış olduğunuz sonra CTRL + Alt + F1 ile çıktığınız X oturumuna geri döner. Burada önemli nokta bunun altı konsollu bir sistemde geçerli olmasıdır. Eğer sisteminizde dört konsol varsa büyük ihtimalle bu işin tuşu F7 değil F5 olacaktır.
Ctrl + Alt + Fn (n=7-12)	n numaralı X terminaline geçer. Birden fazla X kullanmak mümkün olduğu için bunlar arasında geçiş yapabilirsiniz.
tty	Bu komutu yazdığınız terminalin ismini bildirir.
Tab (sekme)	Yazmakta olduğunuz komutu tamamlar (text terminalde). Mesela README dosyasını okutmak için more RE yazıp TAB'a basarsanız o anda bulunduğunu dizindeki RE ile başlayan dosyaların listesini görürsünüz, eğer tek dosya varsa satır tamamlanır. Aynı şey komut isimleri için de geçerlidir, bas yazıp taba bastığınızda hemen basename diye komutun tamamlandığını görürsünüz <Yukarı-aşağı ok> Daha önceden girilmiş komutlar arasında gidip gelmenizi sağlar
Shift + PgUp	Terminal çıktısında ileri geri hareket etmenizi sağlar (ekrandan çıkmış olan yazıları görmek vs.)
Ctrl + Alt + (+)	(X de) Bir sonraki ekran çözünürlüğüne geçmenizi sağlar. Tanımlı modlar /etc/X11/XF86Config dosyasında durmaktadır. En büyük ekran modu Virtual Screen boyutunu tanımlar.
Ctrl + Alt + BkSpc	(X de) Her şeyi iptal edip X'den çıkmanızı sağlar.
Ctrl + Alt + Del	Sistemi kapatıp reboot (baştan başlatmak) etmek anlamına gelir. Konsoldaki shutdown (kapat) komutu gibi davranır. Reset (Sıfırlama) tuşuna basmayıp bunu tercih etmeniz gerekir.
Ctrl + C	Mevcut komutu durdur. Genelde konsoldaki basit komutlar için kullanılır.
Ctrl + D	Eğer sizden girdi kabul eden bir konsol komutundaysanız dosya sonu (EOF) yollar, promptaysanız logout olursunuz. O yüzden iki defa basmayın.
Ctrl + S	Terminale olan çıkışı durdurur
Ctrl + Q	Terminale olan çıkışa devam eder.
Ctrl + Z	Çalışmakta olan komutu arka plana gönderir.
exit	Konsoldan çıkar.
reset	Konsol bir şekilde saçma sapan karakterler basıyorsa (genelde binary bir dosyayı ekrana çıkışa gönderdiğinizde olur) düzeltmeye yarar <ctrl>x konsolda bir işe yaramaz ama Matrix'te nedense Neo kullanıyordu. Neyse orda da bir işe yaramamıştı, sanırız Neo da Linux kullanıyor.
Farenin orta tuşu	Genelde bir başka pencerede seçilmiş bir yazıyı paste etmeye (yapıştırmaya) yarar. Burada dikkat edilecek nokta Linux altında (KDE ve bazı özel programların istisnası ile) kopyala+yapıştır işleminin Windows'tan farklı olmasıdır. Bir yazıyı seçerseniz, o seçili olduğu sürece yapıştırılabilir olur (bir kez paste edildikten sonra zaten bufferda kalır) yani bir kopyalama emri vermeniz gerekmez, seçip yapıştıracağınız yere gidip orta tuşa basmanız yeter. Konsolda kullanılabilmesi için gpm çalışıyor olması gerekir
Shift + Insert	Yapıştırma işlemini klavyeden yapar.